Tasarruf genelgesi kapsamında harcama alışkanlarını değiştirmesi beklenen hükümetin bütçede kara delikler olarak değerlendirilen harcamalarında önemli bir gerileme olmadı. Hükümetin bütçeden yaptığı ‘hane halkına transferler’ kalemi adeta tasarrufun uygulandığı tek adres oldu. AKP iktidarlarının özellikle seçim dönemlerinde büyük bölümünü yardım amaçlı kullandığı ödemelerin hız kestiği görüldü. Harcamalar içerisinde sosyal amaçlı transferler ise çok küçük bir yer kapladı.
2023 Temmuz ayında 61,3 milyar TL kaynak aktarılan hane halkına ve işletmelere yapılan transferlere 2024 yılı Temmuz ayında 30,9 milyar TL ayrıldı. Kur Korumalı Mevduat Hesapları için Hazine’den son ödemenin yapıldığı 2023 Temmuz ayında 61,3 milyar TL’den KKM için aktarılan 34,5 milyar TL düşüldüğünde 26,9 milyar TL’lik hane halkına transfer yapıldı.
Geçen yıl Temmuz ayına göre KKM hariç hane halkına yapılan transferler sadece yüzde 14,5 oranında arttı. Ancak aynı dönemde tüketime yönelik mal ve malzeme alımı yüzde 122 artarak 10 milyar 908 milyon TL’den 24 milyar 228 milyon TL’ye fırladı. 2023 Ocak-Temmuz dönemine göre tüketime yönelik mal ve malzeme alımı ise 95 milyar 791,5 milyon TL’den 138 milyar 335,7 milyon TL’ye çıktı. Aynı dönemde KKM hariç hane halkı ve işletmelere yapılan transferler 195 milyar 131,1 milyon TL’den 254 milyar 731,7 milyon TL’ye yükseldi.
Tüketime yönelik mal ve malzeme alımları için harcanan bütçe kaynağı geçen yılın Ocak-Temmuz dönemine göre yüzde 44,4 artarken KKM hariç hane halkı ve işletmelere transferlerdeki artış bunun gerisinde kaldı. Söz konusu dönemde hane halkı ve işletmelere yapılan transferlerdeki artış oranı yüzde 30,5’te kaldı.
Transfer ve alımlar şu şekilde:
SOSYAL HARCAMA HIZ KESTİ
Kamuda tasarruf tartışmalarının yapıldığı ve harcamalarda kesintiye gidileceği belirtilen tüketime yönelik mal ve malzeme alımlarına bir ayda 24,2 milyar TL harcayan hükümet, aralarında engelli aylığı, doğum yardımı, çocuklu ailelere yardım gibi harcamaların yer aldığı “Sosyal amaçlı transfer” kalemine 10,7 milyar TL kaynak aktardı. Ocak-Temmuz döneminde toplamda 138 milyar 335,7 milyon TL tutarında kırtasiye, giyim, yiyecek, enerji gibi tüketime yönelik malzeme alımına harcanırken bu tutarın yaklaşık yüzde 52’si kadar kaynak sosyal amaçlı transfere ayrıldı.