Türkiye’de artan enflasyon ve ekonomik zorluklar, yayıncılık sektörünü derinden etkiliyor. Yüksek fiyat artışları ve düşen alım gücü, yalnızca kültür-sanat kitaplarını değil, eğitim materyallerini de erişilmesi güç bir noktaya taşıdı.
KİTAP FİYATLARINDAKİ BÜYÜK ARTIŞ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2023 yılının kasım ayı itibarıyla eğitimde yıllık enflasyon yüzde 92,5 olarak hesaplandı. Kitap fiyatlarındaki artış ise son üç yılda dramatik bir yükseliş gösterdi. 2022’de 50 TL olan bir edebiyat kitabının fiyatı, 2023’te 70 TL’ye, 2024’te ise 180 TL’ye kadar çıktı.
Bu artışın temel nedenleri arasında kâğıt fiyatlarındaki yükselme, enerji ve ulaşım maliyetlerindeki artış, ithal kitaplara uygulanan yüzde 8’lik KDV oranı gibi faktörler bulunuyor. Sektör temsilcileri, özellikle kâğıt maliyetlerinin yüksek olmasının üretimi doğrudan etkilediğini vurguluyor.
EĞİTİMDE FIRSAT EŞİTSİZLİĞİ DAHA DA DERİNLEŞİYOR
Ekonomik zorluklar, eğitimde fırsat eşitsizliğini daha da artırmış durumda. Yapılan araştırmalara göre, düşük gelirli ailelerin çocukları, orta ve yüksek gelirli ailelere kıyasla yüzde 30 daha az oranda kitap temin edebiliyor. Bu durum, özellikle eğitim kitaplarına erişimde ciddi bir uçurum yaratıyor.
SEKTÖRDE ZOR GÜNLER
Yayıncılık sektöründe yaşanan bu kriz, kültür ve eğitimin erişilebilirliğini tehdit ediyor. Uzmanlar, kitap fiyatlarının yükselmesinin sadece bireysel eğitim ve gelişimi değil, aynı zamanda toplumun genel kültürel yapısını da olumsuz etkilediğini belirtiyor.
Kitap fiyatlarındaki artışın önüne geçmek için enerji ve ulaşım maliyetlerinde indirim, kâğıt üretiminin yerelleştirilmesi ve ithal kitaplara uygulanan KDV oranlarının düşürülmesi gibi çözüm önerileri gündeme geliyor. Ancak bu adımların ne kadar kısa sürede hayata geçirileceği ve etkili olup olmayacağı henüz belirsizliğini koruyor.
ÖĞRENCİLER İÇİN DURUM GİDEREK ZORLAŞIYOR
Cumhuriyet'te yer alan habere göre, Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk, yayıncılık sektöründeki zorluklara dikkat çekerek şunları söyledi:
“2021’de yaşanan ekonomik krizle birlikte hammaddelerin maliyetleri arttı. Matbaaların elektrik, doğalgaz ve su gibi giderlerinin yanı sıra işçilik maliyetleri de yükseldi. Döviz bazında üretim maliyetlerimiz yüzde 84 arttı ancak fiyatlarımız yüzde 15 azaldı. Eğitim kitapları kısmı, öğrenciler ve aileleri gerçekten zorluyor. Kültür kitaplarında ise yayıncılar, okurları kaybetmemek için fiyatları düşük tutuyor.”
Öğrenciler için de durum giderek zorlaşıyor. Lise son sınıf öğrencisi Nil Selimoğlu, “Sınavlar için kitap alacağım, fen derslerinden ikişer tane matematikten de üç soru bankası ve iki tane fasikül 3 bin 500 TL tutuyor. Bu kadar pahalı olması mantıksız değil mi?” dedi.
Hukuk fakültesinde öğrenci olan Irmak Aydın, “Sadece bir dönem için kitaplara harcadığım para 4 bin lira hatta kanun kitapları ile birlikte 5 bin liraya yaklaşıyor. Yılın tamamını ise neredeyse 10 bin lira ile kapatıyorum'' diye konuştu.