Ankara Devlet Opera ve Balesi'nce (ADOB), Opera Sahnesi'nde bugün dünya prömiyeri yapılacak Çelebi Operası'nın, kostümlü provası yapıldı.
Prova öncesi Ankara Opera Sahnesi’nde Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü Tan Sağtürk, basın açıklaması düzenledi.
Cemal Reşit Rey’in 1940’lı yılların başında bestelemeye başladığı ve 1975 yılında yani 30 yıl sonra tamamladığı "Çelebi" operası kırk yılı aşkın bir süre sonra ilk kez Ankara Devlet Opera ve Balesi ile hayat buldu.
Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü Tan Sağtürk, 2023–2024 sanat sezonunda tarihi rekorlara imza attıklarını belirterek, "Yerleşik temsillerimiz ve uluslararası festivallerle dolu dolu bir sezon geçirdik. 2024–2025 sezonunda da artan seyirci ilgisiyle yolumuza devam ediyoruz. Bu teveccüh için tüm sanatseverlere teşekkür ederiz" açıklamasında bulundu.
Sanat üretiminde 44 prömiyerle en verimli dönemlerden birini yaşadıklarını vurgulayan Sağtürk, "Cumhuriyetimizin yetiştirdiği kıymetli hocalarımızın daha önce sahnelenmemiş eserlerini değerlendirerek izleyiciyle buluşturmak, kurumumuzun en önemli görevlerinden biridir" ifadesini kullandı.
Sağtürk, şöyle devam etti:
"Cemal Reşit Rey hocamızın 'Çelebi Operası'; Ahmed Adnan Saygun hocamızın Gılgamış Destanı ve yine Cemal Reşit Rey hocamızın Deli Dolu Opereti, meslektaşlarımın özverili çalışmalarıyla gün yüzüne çıktı. Bu müze değeri taşıyan eserlerin, orijinal el yazması notaları, beyaz eldivenlerle en hassas şekilde, bir mücevherat ustası edasıyla çalışıldı. Her biri bir pırlanta değerinde olan eserler, bu çalışmayla Devlet Opera ve Balesinin repertuvarında yer alıyorlar. Ankara Devlet Opera ve Balesi Müdürlüğümüz, bu eserlerden 'Çelebi Operası'nın Dünya Prömiyerini yaparak adını tarihe yazdırıyor. Türk Beşleri'nin en önemli isimlerinden biri olan Cemal Reşit Rey, senfonik müzik ve piyano eserlerinin yanı sıra sahne yapıtlarıyla da Türk müziğine büyük katkılarda bulunmuştur.
"Osmanlı kültürüne özgü ince ve zarif bir estetik anlayışı, batı müziğiyle ustaca harmanlanmıştır"
Bestecinin abisi Ekrem Reşit Rey'in librettosu üzerine bestelediği Çelebi operası, hem müzikal dili hem de dramatik yapısıyla Türk operasının gelişim sürecinde önemli bir kilometre taşıdır. 1942-1945 yılları arasında ilk versiyonunun bestelendiği ve 1975 yılında piyano-san partisyonunun tamamlandığı 30 yıllık bir serüvenle ortaya çıkan 'Çelebi Operası'nı sahneliyor olmaktan ötürü kıvanç duyuyoruz. Müziğinde halk müziği motiflerini Batı müziği teknikleriyle işleyerek ulusal kimliği güçlü bir biçimde yansıtan Cemal Reşit Rey. Çelebi operasında da bu yaklaşımını sürdürmüştür Eserde, Osmanlı kültürüne özgü ince ve zarif bir estetik anlayışı, batı müziğinin armonik ve orkestral olanaklarıyla ustaca harmanlanmıştır."
Çelebi, adının Osmanlı döneminde ilim, sanat ve edebiyata merakıyla bilinen ve kültürlü, zarif bir insan tipi olarak tanımlanan 'Çelebi' karakterinden aldığını hatırlatan Sağtürk, "Eserde, bu karakterin dünyayı ve insan ilişkilerini anlama çabası işlenirken, aynı zamanda doğu-batı sentezi ekseninde kültürel bir yolculuk da anlatılır. Çelebi'nin karşılaştığı olaylar ve karakterler, dönemin sosyal ve kültürel yapısına ışık tutarken, Cemal Reşit Rey'in müzikal anlatımı da bu dramatik çerçeveyi güçlendirmektedir. Bu heyecana ortak olan ve görevini en iyi şekilde yerine getiren tüm sanat ve teknik ekiplerimizi tek tek kutluyorum. Bu aynı zamanda, Atamızın mirasına ve tarihimize sahip çıkma girişimidir" ifadelerini kullandı.
Tan Sağtürk, eserin zorlu bir yaratım ve sahnelenme sürecinden geçtiğini vurgulayarak, "Dünya çapında bir olaya imza atmış ve sonunda değerli izleyicilerimizin beğenisine sunulma noktasına gelmiştir" diye konuştu.
Cemal Reşit Rey ve Ekrem Reşit Rey’in imzasını taşıyan operanın sahneye taşınmasında emeği geçen orkestra şefleri Rüstam Rahmedov, Deniz Erdinç ve Can Okan; rejisör Gürçil Çeliktaş; koro şefi Ivan Pekhov; dekor, kostüm ve ışık tasarımcıları ile tüm sanatçı ve teknik ekip üyelerine teşekkür eden Sağtürk, Osmanlı'nın görkemli dönemini yansıtan bu eserin izleyicilere unutulmaz bir deneyim sunduğunu belirtti.
"Muhteşem bir şey çıkardık"
Fatma rolünü canlandıran, Seda Aracı Ayazlı, "Ben klasik operalarda, sahneye birçok kez çıktım ama bugünkü, 19 Nisan’da çıkacağımız prömiyerdeki heyecanı hiçbirinde yaşamadım. Çok değerli sanatçı arkadaşlarımla birlikte muhteşem bir şey çıkardık" dedi.
"Çok değerli bir Türk eseri"
Tarihi bir an olduğunu belirten, Çelebi rolünü canlandıran Aykut Çınar da, "Bu, Cemal Reşit Rey’in eseri, gerçekten günümüzün çok ilerisinde teknikler, müzikal yapılarla bestelenmiş bir eser bu yüzden açıkçası çok zorlandık ama gerçekten çok değerli bir Türk eserini ortaya çıkardığımızı düşünüyoruz" açıklamasını yaptı.
"Ülkemize bir hizmet olarak görüyorum"
Cemal Reşit Rey’in operasını seslendirmekten büyük onur ve gurur duyduklarını vurgulayan, Sadrazam rolünü canlandıran, Erdem Baydar ise "Modern opera tarihinin içinde yer alacağına emin olduğum bir eser ve bunu burada canlandırıyor olmak hem ülkemize, hem milletimize, hem de klasik müzik dünyasına bir hizmet olarak görüyorum" görüşüne yer verdi.
