Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'na (DİSK) bağlı Genel İş Sendikası, dünyada ve Türkiye’de kadın emeğinin durumunu farklı boyutları ile ele alarak kadınların çalışma hayatı içerisinde yaşadıkları sorunları gözler önüne seren "Kadın Emeği" raporunu yayımladı.
Rapora göre, kadın istihdam oranı yalnızca yüzde 32,5 seviyesinde kalırken erkeklerde bu oran yüzde 66,7'yi buluyor. Kadın işsizliği, AB ortalamasının neredeyse iki katına ulaşıyor.
Rapor, kadın emeğinin değerlendirilmediğini, istihdamdaki kadınların büyük bir kısmının kayıt dışı ve güvencesiz çalıştırıldığını gözler önüne seriyor. Kadınlar özellikle düşük ücretli ve esnek çalışma koşullarına mahkûm edilirken, sendikalaşma oranları da kritik seviyelerde kalıyor.
Rapora göre, 6 milyon 657 bin kadın ev işleri nedeniyle çalışma hayatına dahil olamıyor. Ailevi ve kişisel nedenlerle istihdamdan uzak kalan kadın sayısı ise 3 milyon 442 bin olarak hesaplanıyor. Böylece 10 milyon kadın ev işleri ve ailevi nedenlerle işgücüne katılamıyor.
4 KADINDAN BİRİ SİGORTASIZ
Rapora göre tam zamanlı çalışan kadınların yüzde 24,4’ü kayıt dışı ve güvencesiz çalıştırılıyor. 2024 yılı son çeyrek verilerine göre 10 milyon 855 bin kadın istihdamının 6 milyon 557 bini tam zamanlı ve kayıtlı, 2 milyon 122 bini ise yine tam zamanlı ancak kayıt dışı çalıştırılıyor. Bu da her 4 kadından 1’inin tam zamanlı çalışmasına karşın sigortasız çalıştırıldığı anlamına geliyor.
Yarı zamanlı çalışmada ise kayıt dışı çalıştırma oranı artıyor. Yarı zamanlı çalışan kadınların sadece yüzde 35’i sigortalıyken yüzde 65’i sigortasız ve kayıt dışı çalıştırılıyor.
Kadın işsizliği oranlarına bakıldığında ise Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) ortalamasının oldukça üstünde olduğu görüldü. Eurostat’ın Kasım 2024 verilerine göre, Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin resmi kadın işsizliği oranı yüzde 6,10 iken, Türkiye için bu oran yüzde 11,7 oldu. Avrupa ülkeleri arasında Türkiye; Bosna Hersek, Yunanistan ve İspanya’nın ardından kadın işsizliği oranında 4’üncü sırada bulunuyor.
HER 10 KADIN İŞÇİDEN BİRİ SENDİKALI
2024 Temmuz ayı verilerine göre Türkiye’de kadınların sendikalaşma oranı yüzde 11,4 iken erkeklerin sendikalaşma oranı yüzde 16,3 olduğu belirtilen raporda kayıt dışı istihdam dâhil edildiğinde gerçek kadın işçi sendikalaşma oranının ortaya çıktığına vurgu yapıldı. Kadın işçilerde sendikalaşma oranın yüzde 6,8’e gerilediği, erkek işçilerde de bu oranının yüzde 11,4 düştüğü belirtildi.
Kadın üye sayısının en fazla olduğu işkollarının aynı zamanda kadına özgü işler olarak görülen işkolları olduğunu görülüyor. Kadın örgütlenmesinin en fazla olduğu işkolları, yüzde 40,3 ile daha çok belediyelerde örgütlü olan genel işler işkolu, yüzde 31,0 ile banka finans ve sigorta işkolu ve yüzde 27,3 ile bakım hizmetlerinde ağırlıklı olan sağlık ve sosyal hizmetler işkolu olduğu ifade ediliyor.
Kadın emeğini güvencesizleştiren politikalara karşı DİSK/Genel-İş, şu talepleri sıralıyor:
• Kadın istihdamı için güvenceli, tam zamanlı ve insanca yaşanabilir ücretli iş alanları yaratılmalı.
• 8 Mart, kadın işçiler için ücretli izin günü ilan edilmeli.
• İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı yasa etkin bir şekilde uygulanmalı.
• Çocuk, hasta, yaşlı, engelli bakımı kamusal hizmet olarak sunulmalı, ev işlerini kadının üstünden alacak sosyal politikalar uygulanmalı.
• Esnek çalışma biçimleri yerine kadınlar için tam zamanlı ve güvenceli istihdam olanakları yaratılmalı, çalışma süreleri kısaltılmalı.
